Cumhurbaşkanlığı dönemi

Cumhurbaşkanlığı Dönemi, 1923-1938


Türkiye Cumhuriyeti'nin ilk cumhurbaşkanı Gazi Mustafa Kemal ******,TBMM'den çıkarken (29 Ekim 1930



1924 Anayasası gereğince ^[25] TBMM 29 Ekim 1923'teki cumhurbaşkanlığı seçiminden sonra üç defa daha (1927, 1931, 1935 yıllarında) Gazi Mustafa Kemal'i tekrar cumhurbaşkanlığına seçti. 1927'de kabul edilen CHF Tüzüğü ile Gazi Mustafa Kemal partinin "değişmez genel başkanı" ilan edildi ve milletvekili adaylarını seçme yetkisi, kaydı, hayatı boyunca kendisine tanındı.



****** Bir Anadolu Turunda



Gazi Mustafa Kemal sık sık yurt gezilerine çıkarak devlet çalışmalarını yerinde denetledi. Ancak 1918 yılından sonra hiçbir resmi veya özel ziyaret için yurt dışına çıkmadı.Ses örneği:

******'ün Onuncu Yıl Nutku

Cumhurbaşkanı Mustafa Kemal ****** tarafından Türkiye Cumhuriyeti'nin 10. yılı kutlamalarında 29 Ekim 1933 tarihinde Ankara Hipodromu'nda verilen nutuk.


Dinlemekte sorun mu yaşıyorsunuz? Medya yardımı sayfasına göz atın.


15-20 Ekim 1927 tarihleri arasında Ankara'da toplanan CHF ikinci kurultayında Kurtuluş Savaşı'nı ve Cumhuriyet'in kuruluşunu anlatan Nutuk'u (Söylev) okudu.^[26] Kurtuluş Savaşı'nın Gazi'nin bakış açısıyla anlatımını içeren Nutuk, Türkiye Cumhuriyeti'nin Milli Mücadeleye ilişkin resmi görüşünün esasını oluşturur ve Milli Mücadeleyi Mustafa Kemal Paşa ile birlikte başlatan ve yürüten askerî ve siyasi şeflere karşı (Rauf, Karabekir, Refet Bele, Mersinli Cemal Paşa, Cafer Tayyar Eğilmez, "Sakallı" Nurettin Paşa, Celalettin Arif Bey vb.) bir polemik niteliği de taşır.^[27]
29 Ekim 1933'te Cumhurbaşkanı Gazi Mustafa Kemal, Türkiye Cumhuriyeti'nin onuncu kuruluş yıldönümü nedeniyle yaptığı konuşmada ülkenin kuruluş temelini ve gelecek vizyonunu yalın bir dille tüm dünyaya ve Türk Milleti'ne anlatmıştır..^[28]

******'ün cumhurbaşkanlığı döneminde kurulan hükûmetler


Başbakan İsmet İnönü ile birlikte



Başbakan Celâl Bayar ile birlikte



******'ün cumhurbaşkanlığı döneminde (1923-1938) üç kişi başbakanlık yapmıştır. Bu isimler İsmet İnönü, Fethi Okyar ve Celâl Bayar'dır. Bu dönem içersinde en fazla süre görevde kalan ve en fazla hükümet kuran isim (tam yedi hükümet kurmuştur) İsmet İnönü'dür. ******'ün cumhurbaşkanlığı süresince kurulan hükümetler şöyledir:

• I. İnönü hükûmeti (30.10.1923 - 06.03.1924)
  
• II. İnönü hükûmeti (06.03.1924 - 22.11.1924)
  
• Fethi Okyar hükûmeti (22.11.1924 - 03.03.1925)
  
• III. İnönü hükûmeti (03.03.1925 - 01.11.1927)
  
• IV. İnönü hükûmeti (01.11.1927 - 27.09.1930)
  
• V. İnönü hükûmeti (27.09.1930 - 04.05.1931)
  
• VI. İnönü hükûmeti (04.05.1931 - 01.03.1935)
  
• VII. İnönü hükûmeti (01.03.1935 - 01.11.1937)
  
• I. Celâl Bayar hükûmeti (01.11.1937 - 11.11.1938)
  

******'ün cumhurbaşkanlığı döneminde dış politika


Türkiye'yi ziyaret eden İran Şahı Rıza Şah Pehlevi ile



1930'lu yıllarda Balkan ülkelerinde yaygınlaşan revizyonist siyasi görüşlere karşı ****** "Yurtta sulh, cihanda sulh" ilkesiyle karşı çıkarak, Birinci Dünya Savaşı ertesinde Neuilly ve Lozan antlaşmalarıyla kurulan uluslararası statükoyu savundu.^{[kaynak belirtilmeli]}. 1930 yılında Yunan başbakanı Elefterios Venizelos'u Türkiye'ye davet ederek Milli Mücadele'nin düşmanı Yunanistan'la barışın temellerini attı. 1934'de Venizelos tarafından Nobel Barış Ödülü'ne aday gösterildi (Ancak Nobel Ödül Komitesi değerlendirmeye almadı).
******'ün cumhurbaşkanlığı dönemindeki dış politika konularını şu şekilde sıralayabiliriz:

• Irak sınırı ve Musul sorunu
  
• Nüfus mübadelesi
  
• Türkiye'nin Milletler Cemiyeti'ne girişi (18 Temmuz 1932)
  
• Balkan Antantı (9 Şubat 1934)
  
• Montrö Boğazlar Sözleşmesi (20 Temmuz 1936)
  
• Sadabat Paktı (8 Temmuz 1937)
  
• Hatay Sorunu